Όλο και περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν και ακολουθούν την vegetarian ή vegan διατροφή.
Οι κατάλληλα σχεδιασμένες χορτοφαγικές δίαιτες είναι υγιεινές, διατροφικά επαρκείς και παρέχουν οφέλη για την υγεία στην πρόληψη αλλά και τη θεραπεία ορισμένων ασθενειών. Αυτή είναι η θέση της Αμερικανικής Διαιτητικής Ένωσης(American Dietetic Association) και της Ένωσης Διαιτολόγων του Καναδά. Στις χώρες αυτές το 2,5% των ενηλίκων στις Ηνωμένες Πολιτείες και το 4% των ενηλίκων στον Καναδά ακολουθούν χορτοφαγικές δίαιτες.
Αν και οι συνδυασμοί και οι ποικιλίες που διαμορφώνουν οι άνθρωποι είναι πολλές, μια χορτοφαγική διατροφή ορίζεται ως εκείνη που δεν περιλαμβάνει κρέας, ψάρι ή πτηνά.
Σε παγκόσμιο επίπεδο το ενδιαφέρον για τη χορτοφαγία φαίνεται να αυξάνεται, με αποτέλεσμα πολλά εστιατόρια και υπηρεσίες διανομής φαγητού να προσφέρουν χορτοφαγικά γεύματα σε σταθερή βάση.
Με αυτά τα δεδομένα έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση των πωλήσεων τροφίμων ελκυστικών για χορτοφάγους και αυτά τα τρόφιμα εμφανίζονται σε πολλά σούπερ μάρκετ, προσφάτως και στην Ελλάδα.
Τα οφέλη
Τα τρέχοντα επιστημονικά ενδιαφέροντα, σχετίζονται με τα βασικά θρεπτικά συστατικά για χορτοφάγους, συμπεριλαμβανομένων των πρωτεϊνών, του σιδήρου, του ψευδαργύρου, του ασβεστίου, της βιταμίνης D, της ριβοφλαβίνης, της βιταμίνης Β-12, της βιταμίνης Α, των ω-3 λιπαρών οξέων και του ιωδίου.
Τα δεδομένα που διαθέτουμε αποδεικνύουν ότι μια xορτοφαγική διατροφή συμπεριλαμβανομένης της vegan, μπορεί να ανταποκριθεί στις τρέχουσες συστάσεις για όλα αυτά τα θρεπτικά συστατικά, τα οποία και θα προσφέρει στον οργανισμό.
Υπάρχουν περιπτώσεις, όπου η χρήση ενισχυμένων τροφίμων ή συμπληρωμάτων μπορεί να είναι χρήσιμη για την ικανοποίηση αναγκών σε μεμονωμένα θρεπτικά συστατικά αλλά οι καλά σχεδιασμένες vegan και άλλες χορτοφαγικές δίαιτες είναι κατάλληλες για όλα τα στάδια του κύκλου ζωής των ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένης της εγκυμοσύνης, της γαλουχίας, της βρεφικής ηλικίας, της παιδικής ηλικίας και της εφηβείας. Είναι επίσης κατάλληλες ακόμη και για αθλητές.
Οι χορτοφαγικές δίαιτες όπως απέδειξαν πολλές έρευνες, προσφέρουν μια σειρά από διατροφικά οφέλη, συμπεριλαμβανομένων χαμηλότερων επιπέδων κορεσμένων λιπαρών, χοληστερόλης και ζωικών πρωτεϊνών, καθώς και υψηλότερα επίπεδα υδατανθράκων, φυτικών ινών, μαγνησίου, καλίου, φυλλικού οξέος και αντιοξειδωτικών όπως οι βιταμίνες C και E και διάφορα χρήσιμα φυτοχημικά που είναι για τον άνθρωπο ευεργετικά.
Πράγματι οι χορτοφάγοι έχουν βρεθεί ότι έχουν χαμηλότερους δείκτες μάζας σώματος από τους μη χορτοφάγους καθώς και χαμηλότερα ποσοστά θανάτου από ισχαιμικές καρδιακές παθήσεις. Έχουν επίσης χαμηλότερα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα, μείωση της αρτηριακής πίεσης και χαμηλότερα ποσοστά υπέρτασης, λιγότερες περιπτώσεις διαβήτη τύπου 2 και καρκίνου του προστάτη και του παχέος εντέρου.
Ειδική φροντίδα
Η διαφοροποίηση των διατροφικών συνηθειών και προτιμήσεων μεταξύ των χορτοφάγων, απαιτείται ατομική αξιολόγηση της πρόσληψης των αναγκαίων συστατικών της διατροφής . Αυτό το σοβαρότατο καθήκον αφορά διαιτολόγους και θεράποντες ιατρούς στους οποίους πρέπει να απευθύνονται όσοι έχουν ενδιαφέρον να ασχοληθούν με την κατανάλωση χορτοφαγικής διατροφής, προκειμένου να μην υποστούν βλάβη.
Αυτοί οι επαγγελματίες μπορούν να παίξουν ουσιώδη ρόλο στην εκπαίδευση των χορτοφάγων, σχετικά με τις πηγές τροφίμων συγκεκριμένων θρεπτικών ουσιών, την αγορά και την προετοιμασία των τροφίμων, την αποφυγή παγίδων από ακατάλληλα προϊόντα που διαφημίζονται παραπλανητικά κλπ.
Επιπλέον μπορούν να υποδείξουν τυχόν διατροφικές τροποποιήσεις και προσαρμογές που μπορεί να είναι απαραίτητες για την κάλυψη των εξατομικευμένων αναγκών. Ο προγραμματισμός μενού για χορτοφάγους μπορεί να απλοποιηθεί με τη χρήση ενός οδηγού που καθορίζει τις ομάδες τροφίμων και τα μεγέθη μερίδων σερβιρίσματος.
Ενίσχυση του οργανισμού ακολουθώντας vegan ή vegaterian διατροφή.
Πληροφορίες από 295 επιλεγμένες δημοσιεύσεις συμφωνούν στα ανωτέρω και προτείνουν τα εξής:
Οι χορτοφάγοι πρέπει να ενθαρρύνονται να συμπληρώνουν τη διατροφή τους με μια αξιόπιστη πηγή βιταμίνης Β12 (ενισχυμένα με βιταμίνες τρόφιμα ή συμπληρώματα).
Δεδομένου ότι οι φυτικές πρωτεΐνες πέπτονται σε μικρότερο βαθμό από εκείνο των ζωικών πρωτεϊνών, μπορεί να είναι σκόπιμο για τους χορτοφάγους να καταναλώνουν περισσότερες πρωτεΐνες από ό, τι συνιστάται για τον γενικό πληθυσμό.
Οι χορτοφάγοι θα πρέπει επίσης να ενθαρρύνονται να καταναλώνουν καλές πηγές ασβεστίου, σιδήρου και ψευδαργύρου – ιδιαίτερα λαχανικά που είναι χαμηλά σε οξαλικά. Επίσης ξηρούς καρπούς και σπόρους και πλούσιο σε ασβέστιο μεταλλικό νερό.
Η βιοδιαθεσιμότητα ασβεστίου, σιδήρου και ψευδαργύρου μπορεί να βελτιωθεί με εμβάπτιση, βλάστηση και ξινή ζύμη που μειώνουν την περιεκτικότητα των οσπρίων και των δημητριακών σε φυτικά άλατα.
Τέλος οι χορτοφάγοι μπορούν να εξασφαλίσουν καλό επίπεδο ω -3 λιπαρών οξέων καταναλώνοντας καλές πηγές α-λινολενικού οξέος (καρύδια, λιναρόσποροι, σπόροι chia και τα έλαια τους) και περιορίζοντας την πρόσληψη λινολεϊκού οξέος (καλαμπόκι και ηλιέλαιο).
